Ο ΦΟΒΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Κανένας μας δεν γνωρίζει τι επιφυλάσσει το μέλλον, ωστόσο πολλοί από εμάς χάνουν χρόνο ανησυχώντας γι' αυτό. Διαβάζουμε για την καταστροφή του περιβάλλοντος, για την αξιοθρήνητη κατάσταση των ποταμών, των δασών και της θάλασσας. Διαβάζουμε επίσης για τον αποδεκατισμό ορισμένων τύπων ζώων, ενώ ορισμένα είδη έχουν ήδη εξαφανιστεί. Η πολιτική αναταραχή σε πολλά σημεία της γης και η φτώχεια και η μιζέρια των άστεγων και των προσφύγων είναι κοινό θέμα συζήτησης. Δεν υπάρχουν και πολλές αιτίες να χαιρόμαστε.

Είναι θλιβερό να ανοίγει κανείς εφημερίδα στην εποχή μας. Που θα φτάσει η κατάσταση; Έχουμε μέλλον ή θα καταλήξουμε όλοι στην καταστροφή; Τα άρθρα αυτά ενισχύουν απλά την κατάθλιψη και αυτό κάνει το άτομο να βλέπει τη ζωή με ακόμη αρνητικότερο τρόπο.

Ορισμένοι άνθρωποι νιώθουν τόσο αρνητικοί σχετικά με την κατάσταση στον κόσμο, ώστε αποφάσισαν να μη φέρουν σ' αυτόν παιδιά. Άλλοι φτάνουν στο ακραίο σημείο να περνούν τη ζωή τους με την προετοιμασία ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ, το οποίο θεωρούν ότι επίκειται. Ακραίες περιπτώσεις φυσικά, ωστόσο υπαρκτες. Οι περισσότεροι από εμάς βρίσκονται βέβαια μακριά από τα άκρα, ωστόσο έχουν συνείδηση και συχνά ανησυχούν για το τι συμβαίνει γύρω μας και πού θα μας οδηγήσει αυτό στο μέλλον.

Η ανθρώπινη φύση έχει προβλέψει ώστε να τρομάζουμε, αν συμβεί κάτι πολύ κοντά στην πόρτα μας και δεν μπορούμε πια να το παραβλέψουμε. Αν ζούμε κοντά σε σταθμό ατομικής ενέργειας και ακούσουμε για κάποια διαρροή, ανησυχούμε πολύ και προσπαθούμε να μάθουμε τι συνέβη και αν κινδυνεύουμε. Αν όμως διαβάσουμε για διαρροή σε ξένο πυρηνικό αντιδραστήρα, γυρίζουμε στη σελίδα με τις τηλεοπτικές ταινίες για να δούμε τι έργο θα παίξει η τηλεόραση.

Αυτή είναι η μέση αντίδραση της πλειοψηφίας. Ενδιαφερόμαστε για τον πόλεμο που γίνεται κάπου μακριά, αν έχει επάνω μας άμεσο αντίκτυπο.

Πολύς κόσμος ακούει και διαβάζει ειδήσεις με τις ανησυχητικές περιγραφές αλλά δεν τρομοκρατούνται όλοι. Όσοι αντιμετωπίζουν με εποικοδομητικό τρόπο την αρνητική πληροφορία, αρχίζουν να συμμετέχουν, για παράδειγμα βοηθώντας στην αναβάθμιση του περιβάλλοντος. Ανακυκλώνουν χαρτιά και γυαλί, δεν αγοράζουν γούνες και προσφέρουν τη φιλανθρωπία με όποιο τρόπο προτιμούν. Με άλλα λόγια, κάνουν ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν τον πλανήτη να έχει μέλλον.

ΑΕΙΦΟΡΙΚΟΤΗΤΑ

Αειφόρος ανάπτυξη:

1. φυσικό περιβάλλον: ορθολογική χρήση ανανεώσιμων πόρων (δείκτες παρακολούθησης), διατήρηση βιολογικής ποικιλομορφίας (είδη, οικοσυστήματα), διατήρηση γενετικού υλικού.
2. οικονομική ευημερία: διατήρηση ανάπτυξης, διασφάλιση εισοδήματος, δημιουργία απασχόλησης.
3. κοινωνική συνοχή: διατήρηση βιοτικού επιπέδου, διατήρηση πολιτιστικών αξιών.

ΟΡΙΣΜΟΙ

Αειφόρος ανάπτυξη είναι η ανάπτυξη η οποία ικανοποιεί τις ανάγκες του παρόντος χωρίς να θέτει σε κίνδυνο την ικανότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιήσουν τις μελλοντικές τους ανάγκες.

Κατά την Παγκόσμια Οργάνωση για την Διατήρηση της Φύσης η αειφόρος διαβίωση συνεπάγεται την αποδοχή του καθήκοντος της αρμονικής συμβίωσης με τους άλλους ανθρώπους και με την φύση, ενώ η στρατηγική επίτευξης της αειφορικότητας οδηγεί σε μια ανάπτυξη η οποία βελτιώνει πραγματικά την ποιότητα της ανθρώπινης ζωής, διατηρώντας παράλληλα την σφριγηλότητα και την ποικιλομορφία της γης.

Αειφορική οικονομική ανάπτυξη είναι η μεγιστοποίηση των καθαρών ωφελειών της οικονομικής ανάπτυξης υπό την προϋπόθεση ότι διατηρούνται μακροπρόθεσμα οι υπηρεσίες που προσφέρουν στον άνθρωπο οι φυσικοί πόροι και η ποιότητα των πόρων.

Αειφορική ανάπτυξη θεωρείται εκείνη που περιλαμβάνει αλλαγές στην παραγωγή ή και στην κατανομή επιθυμητών αγαθών και υπηρεσιών που επιφέρουν σε ένα πληθυσμό ανθρώπων αύξηση της ευμάρειάς του, η οποία μπορεί να διατηρηθεί μακροπρόθεσμα.

Αειφόρος ανάπτυξη ανά τομέα

Στους φυσικούς πόρους βασικός κανόνας της αειφορικότητας είναι η συγκομιδή να πραγματοποιείται με ρυθμούς ίσους με αυτούς της αναπαραγωγής. Στην περίπτωση του εδάφους και του υδάτινου δυναμικού συνιστάται η όποια παραγωγική δραστηριότητα και συγκομιδή να πραγματοποιείται εντός των ρυθμών ανανεώσεως τους, οι οποίοι σήμερα είναι δυνατόν να προσδιορισθούν με μεγάλη ακρίβεια.

Στον αγροτοδιατροφικό τομέα η αειφορικότητα συνεπάγεται την χρήση επιστημονικών γνώσεων και νέων τεχνολογιών, μέσω των οποίων θα πραγματοποιείται καλύτερος έλεγχος των εφαρμογών του ύδατος και των αγροχημικών, ενώ ιδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει να ληφθεί για την δημιουργία προγραμμάτων προστασίας του εισοδήματος των αγροτών και των αλιέων, ούτως ώστε να μην εξωθούνται σε υπερβολικές πιέσεις επί των πόρων που ελέγχουν.

ΑΡΧΕΣ ΜΙΑΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

• σεβασμός και μέριμνα για την ζωή (ζωοκοινότητα-φυτοκοινότητα). Χαρακτηριστικό της η ηθική διάσταση.
• βελτίωση της ποιότητας της ανθρώπινης ζωής. Υγιεινή ζωή, εκπαίδευση, πολιτική ελευθερία κλπ.
• διατήρηση της ζωτικότητας και της ποικιλομορφίας της γης.
• ελαχιστοποίηση της εξάντλησης των μη ανανεώσιμων πόρων.
• διαβίωση εντός των πλαίσιων της φέρουσας ικανότητας της γης.
• μεταβολή των προσωπικών στάσεων και πρακτικών. Προώθηση νέων κοινωνικών αξιών και νέας ηθικής.
• ικανότητα των κοινωνιών να φροντίσουν το δικό τους περιβάλλον. Συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
• προώθηση εθνικού πλαισίου για ανάπτυξη και προστασία περιβάλλοντος.
• δημιουργία μιας παγκόσμιας συμμαχίας.

ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΕΠΙΤΕΥΞΗΣ ΑΕΙΦΟΡΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

• Εκπαίδευση, ενημέρωση, πληροφόρηση σε πολλαπλά επίπεδα (διοικητική μηχανή, ομάδες πολιτών, οικοκυριό) και περιλαμβάνει την σωστή ενημέρωση κατοίκων, ομάδων και διευκολύνει την ένταξή τους στις συμμετοχικές διαδικασίες.
• Χρηματοδοτικά μέσα, άμεσα (επιδοτήσεις, αντισταθμικά οφέλη, δικαιώματα χρήσης), έμμεσα (φοροαπαλλαγές).
• Νομοθετικές ρυθμίσεις, ρυθμιστικές διατάξεις, νόμοι, απαγορευτικές διατάξεις.
• Συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών, μεταστροφή από μια συγκεντρωτική άσκηση εξουσίας σε μια πλουραλιστική συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων.
• Τεχνολογικά και επιστημονικά μέσα, εφαρμογή τεχνολογικών καινοτομιών και επιστημονικών επιτευγμάτων.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΙΚΟΤΗΤΑΣ

• Περιβαλλοντικοί δείκτες που καταδεικνύουν την ποιοτική και ποσοτική διασπορά και κατανομή των διαφόρων ρυπαντών στα επιμέρους περιβαλλοντικά μέσα (ατμόσφαιρα, έδαφος, θάλασσα, επιφανειακά και υπόγεια ύδατα).
• Τομεακοί δείκτες για κάθε τομέα οικονομικής δραστηριότητας (μεταφορές, γεωργία, ενέργεια κλπ), οι οποίοι εκτιμούν την επίπτωση αυτών των τομέων επί του περιβάλλοντος καθορίζοντας τις πολιτικές που πρέπει να εφαρμοσθούν για την επαναφορά της σχετικής ισορροπίας.
• Συντελεστής περιβαλλοντικής επίδρασης, δηλαδή το ποσό της περιβαλλοντικής κατανάλωσης που προκαλείται από την μοναδιαία αύξηση κάθε τομεακής δραστηριότητας του ΑΕΠ, με σκοπό την απομόνωση των δραστηριοτήτων υψηλού ΣΠΕ και την διαμόρφωση αντίστοιχων πολιτικών.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ;

"Ανάπτυξη η οποία ανταποκρίνεται στις ανάγκες του παρόντος χωρίς να περιορίζει τη δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιήσουν τις δικές τους ανάγκες".

ΟΙΚΟ-κεντρική άποψη: προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και διατήρηση των φυσικών πόρων χωρίς να υπονομεύεται η οικονομική ανάπτυξη και η ευημερία της ανθρωπότητας.

ΑΝΘΡΩΠΟ-κεντρική άποψη: μεγιστοποίηση του καθαρού οφέλους της οικονομικής ανάπτυξης, υπό την προϋπόθεση της διατήρησης των υπηρεσιών και της ποιότητας του φυσικού κεφαλαίου διαχρονικά.

ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ

Είναι τρόφιμα προερχόμενα από οργανισμούς, στων οποίων τη γονιδιακή σύσταση έχουν προστεθεί γονίδια άλλων οργανισμών ώστε να προστεθούν και/ή αλλάξουν κάποιες ιδιότητές τους.

Κίνδυνοι λόγω Γ.Τ.Ο.

1. Ασφάλεια: πιθανές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία (αλλεργίες, μεταφορά ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά και άλλες άγνωστες συνέπειες), ενδεχόμενες επιπτώσεις στο περιβάλλον (αναπόφευκτη μεταφορά γονιδίων μέσω αναπαραγωγής, λαγνωστες συνέπειες σε άλλους οργανισμούς όπως βακτήρια εδάφους), δημιουργία υπερ-ζιζανίων, δημιουργία βιολογικών όπλων.
2. Προσβασιμότητα και πνευματική ιδιοκτησία: κυριαρχία της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων από λίγες εταιρείες, αυξανόμενος βαθμός εξάρτησης των αναπτυσσόμενων χωρών από τις βιομηχανοποιημένες χώρες, βιοπειρατεία-εκμετάλλευση φυσικών πόρων των αναπτυσσόμενων χωρών από τις ανεπτυγμένες.
3. Ηθική (παίζοντας τον Θεό): παραποίηση της φύσης με ανάμειξη γονιδίων μεταξύ των ειδών.
4. Δυσκολίες στην πληροφόρηση του καταναλωτή: δεν είναι υποχρεωτική σε ορισμένες χώρες (π.χ. στον Καναδά και στις Ηνωμένες Πολιτείες), η ανάμιξη γενετικά τροποποιημένων προϊόντων με τα μη ΓΤ δυσκολεύει στην απόπειρα επισήμανσής τους.
5. Κοινωνία: νέες καινοτομίες ωφελούν άνισα τα συμφέροντα των πλουσίων χωρών.
6. Βιοποικιλότητα:
   

• Προσθήκη του γονιδίου Bt σε φυτά όπως το καλαμπόκι, πατάτες και το βαμβάκι για την αύξηση της ανθεκτικότητας στα φυτά

• Το γονίδιο Bt λαμβάνεται από τον Bacillus thuringiensis (ένα βακτήριο εδάφους που παράγει ένα φυσικό εντομοκτόνο)

• Πρόβλημα: τα φυτά παράγουν την τοξίνη Bt συνεχώς σε όλους του ιστούς, απελευθερώνοντας την τοξίνη και στην γύρη

Γύρη από Bt ψεκάστηκε στο εργαστήριο σε φυτά milkweed:

• Μόνο το 56% των νεαρών προνυμφών της πεταλούδας monarch επέζησε

• Όταν γύρη από βιολογικά φυτά ψεκάστηκε σε φυτά milkweed ένα ποσοστό 100% επιβίωσε.

• Περίπου το ήμισυ του πληθυσμού της πεταλούδας monarch ζει στο «Corn Belt» των ΗΠΑ

= Το νέο γονίδιο αυτό θα μπορούσε να έχει σοβαρές συνέπειες για τις πεταλούδες monarch

Examples of GMOs Resulting from Agricultural Biotechnology

APPROVED COMMERCIAL PRODUCTS
Genetically Conferred Trait	Organism	Genetic Change
Herbicide tolerance (Roundup Ready)	RoundupReady Soybean	Glyphosate herbicide (Roundup) tolerance
Insect resistance	Bt-Corn	Resistance to the European corn borer,
Altered fatty acid composition	Canola	High laurate levels the California bay tree
Virus resistance	Plum	Resistance to plum pox virus

PRODUCTS STILL IN DEVELOPMENT
Vitamin enrichment	Rice	beta-carotene, a precursor to vitamin A, in the endosperm of the rice
Vaccines	Tobacco	Hepatitis B virus surface antigen (HBsAg)
Oral vaccines	Maize	Fusion protein (F) from Newcastle disease virus (NDV) expressed in corn seeds
Faster maturation	Coho salmon	A type 1 growth hormone gene injected into fertilized fish eggs